USG ciąży

oprócz oceny ilości płodów, położenia, wielkości, „samopoczucia” nienarodzonego dziecka oceniamy zawsze budowę zewnętrzną oraz narządów wewnętrznych.

Przygotowanie do badania: wskazany pusty pęcherz moczowy – badanie sondą waginalną.

Sonda dopochwowa jest idealnym narzędziem do oceny wczesnej ciąży oraz stanu i długości szyjki macicy oraz zmian w przydatkach. Badanie to wykonujemy delikatnie i możliwie krótko do czego wymagana jest wprawa i doświadczenie lekarza. Pozwala ono stwierdzić także obecność i umiejscowienie mięśniaków, które szybko mogą urosnąć we wczesnej ciąży. Do zmian w przydatkach we wczesnej ciąży zaliczamy torbiele luteinowe, torbiele endometrialne czasem nie wykryte jeszcze przed zajściem w ciąże, torbiele skórzaste i inne guzy – także złośliwe. Sonda dopochwowa najwcześniej pozwala stwierdzić obecność ciąży pozamacicznej i jej stan wraz z ewentualnym krwawieniem do jamy otrzewnej.

Na poziomie 4 tygodni ciąży zaczyna być widoczny w jamie macicy pęcherzyk ciążowy (lub ich większą liczbę) i można stwierdzić okolice jego umiejscowienia oraz obecność ewentualnego krwiaka wokół jaja płodowego. W 6 tygodniu zwykle udaje się już zobaczyć zarodek lub większą ich liczbę oraz zmierzyć akcję serca płodu. Zbyt wolna praca serca płodu ma znaczenie rokownicze. W okolicy 8 tygodnia ciąży oceniamy położenie kosmówki i jej jednorodność. Przyszłym rodzicom możemy pokazać część głowową i zawiązki kończyn płodu oraz ocenić pracę serca w badaniu dopplerowskim. Wraz z upływem czasu możliwe jest uwidocznienie kolejnych wykształcających się narządów i ich układów. W ciąży mnogiej oceniamy ilość pęcherzyków ciążowych ich zawartość oraz kosmówkowość.

Badanie dopochwowe wykonujemy do 11 tygodnia ciąży. Następnie rozwijający się zarodek osiąga CRL w zakresie 45-84 mm i wówczas zapraszamy pacjentkę na tzw. USG genetyczne I – 11-13 tyg.

Przygotowanie do badania: nie wymagane – badanie sondą przezbrzuszną.

Między 11 a 13 tygodniem ciąży wykonujemy badanie ultrasonograficzne. Jest to pierwsze badanie oceniające dokładniej anatomię płodu. Przy zastosowaniu wysokiej klasy ultrasonografu badanie wykonujemy sondą przezbrzuszną. W czasie tego badania mierzymy długość płodu od czubka głowy do kości ogonowej, oglądamy główkę: kości pokrywy czaszki, zarys mózgowia, zarys kostny twarzoczaszki, kończyny dolne i górne, widać już zwykle żołądek, pęcherz moczowy, zazwyczaj udaje się uwidocznić cztery jamy serca. Oceniamy także zarys kręgosłupa, ciągłość powłok brzuszka i klatki piersiowej oraz przyczep pępowiny. Zwracamy uwagę na przygięciowe ułożenie płodu. Oceniamy też stan narządu rodnego ciężarnej.

W celu wykrycia zespołu Downa (i innych nieprawidłowości genetycznych oraz wad serca), dokonuje się pomiaru tzw. przezierności karkowej (NT), czyli przestrzeni płynowej w obrębie tkanki podskórnej karku płodu. Obecnie pomiar ten uznawany jest za jeden z najdokładniejszych wskaźników ułatwiających rozpoznanie zespołu Downa u nienarodzonego dziecka. Badania naukowe udowodniły, że u płodów dotkniętych wadami genetycznymi (m.in. zespołem Downa) oraz wadami serca wartości tego pomiaru są znacznie podwyższone.

W czasie tego samego badania USG udaje się uwidocznić kość nosową, która obok przezierności karkowej jest bardzo ważnym markerem zespołu Downa. U płodów z trisomią 21 w 60-70% nie udaje się uwidocznić kości nosowej, w 50% w przypadków trisomii 18 (zespołu Edwardsa) i 30% trisomii 13 (zespołu Pateau). Nieprawidłowy wynik badania USG skłania nas do wykonania innych badań. Kolejnym markerem do oceny krążeniowej płodu oprócz akcji serca i miarowości jego pracy jest ocena przepływu w przewodzie żylnym wraz pomiarem indeksu pulsacji.

Przygotowanie do badania: nie wymagane – badanie sondą przezbrzuszną.

Być może jest to najważniejsze USG w czasie trwania całej ciąży. Z punktu widzenia rodziców dlatego, że zwykle możliwa jest już ocena płci dziecka.

Dla nas jednak najistotniejsza jest możliwie szczegółowa w danych warunkach ocena budowy płodu w zakresie główki w tym twarzoczaszki (ew rozszczep, kości nosowe, łuki zębowe, gałki oczne), kości pokrywy czaszki, mózgowie, układ komorowy, kręgosłup, zarys kończyn oraz narządy wewnętrzne i powłoki brzuszne oraz klatki piersiowej. W ocenie położniczej przyglądamy się narządom klatki piersiowej w tym płucom, sercu i naczyniom w śródpiersiu. W ocenie jamy brzusznej i miednicy mniejszej sprawdzimy obecność i lokalizację pęcherza moczowego, nerek, żołądka oraz echogeniczność jelit oraz wątroby a także struktur patologicznych takich jak torbiele, zwapnienia i guzy. W jamach ciała ocenimy obecność płynu. Zawsze sprawdzimy wymiary biometryczne płodu pod kątem prawidłowego wzrastania, ułożenie płodu, ilość płynu owodniowego, położenie i stan łożyska, stan narządu rodnego matki w tym obecność torbieli i guzów. Na życzenie lekarza oceniamy dopochwowo długość i stopień rozwarcia szyjki macicy u matki.

W szczegółach badanie budowy płodu wykonywane jest w naszej pracowni wg zaleceń Sekcji USG Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego.

Po urazach sprawdzamy czy nie oddziela się łożysko i czy nie powstał krwiak pod doczesną lub płytą łożyska. Oceniamy także stan płodu po przebytych infekcjach i chorobach matki oraz diagnostykę dopplerowską wybranych naczyń płodu.

Wykonujemy także ocenę narządów jamy brzusznej matki w rozmaitych schorzeniach towarzyszących ciąży.

Należy pamiętać, ze to co jest możliwe do obejrzenia w obrazie ultrasonograficznym nigdy nie obejmuje w 100% faktycznego dobrostanu płodu.